Thử cơ bằng tay đối với bệnh nhân yếu, liệt cơ

Lượng giá chức năng cơ bắp bằng tay là một phương pháp xác định khách quan khả năng của bệnh nhân điều khiển một cơ hay một nhóm cơ hoạt động.

Mục đích của lượng giá chức năng cơ:

• Làm cơ sở để lập kế hoạch phục hồi cơ, đặc biệt trong vận động trị liệu
• Là một phương pháp để chẩn đoán
• Để đánh giá chức năng cơ
• Để chỉ định nẹp

Đây là một phương pháp đơn giản, chính xác, có thể áp dụng rộng rãi

Kỹ thuật thử cơ bằng tay:

Tư thế bệnh nhân:

Bệnh nhân cần được đặt ở tư thế thoải mái nhất và dễ thực hiện thao tác, tùy thuộc vào nhu cầu khám của từng cơ, nhóm cơ, tránh bắt bệnh nhân thay đổi nhiều tư thế trong một lần khám. Bệnh nhân khi khám cơ có thể nằm ngửa, nằm sấp, nằm nghiêng hoặc đứng.

Kỹ thuật thử cơ:

Có nhiều cách thử cơ, nhưng cách thử cơ kháng trọng lực suốt tầm vận động là thích hợp hơn cả. Ở người bình thường, khi thực hiện co một cơ hoặc một nhóm cơ nào đó sẽ tạo ra cử động chi thể, từ vị trí khởi đầu đến cuối tầm. Sự vận động này thắng được trọng lượng chi thể, thắng sức cản ngoài tương đối mạnh. Ở người yếu hơn chỉ thắng được trọng lực của phần chi thể đó. Nếu yếu hơn nữa chỉ thực hiện được động tác khi loại bỏ trọng lực của chi thể, có khi chỉ có biểu hiện co gân. Nếu bệnh nhân liệt hoàn toàn, khi thử cơ không còn dấu hiệu co gân.

Bậc thử cơ:

Để ghi lại kết quả lượng giá chức năng cơ, người ta thường sử dụng số và chia làm 6 bậc:

Bậc 0: Khi kích hoạt không có dấu hiệu co cơ, cơ liệt hoàn toàn

Bậc 1: Cơ co rất yếu, chỉ có thể sờ thấy co gân của cơ đó hoặc nhìn thấy co cơ nhẹ, không thể hiện được động tác

Bậc 2: Cơ co thực hiện được tầm hoạt động với điều kiện loại bỏ trọng lực chỉ thể

Bậc 3: Cơ co thực hiện được tầm hoạt động và thắng được trọng lực chi thể

Bậc 4: Cơ co thực hiện được tầm hoạt động, thắng được trọng lưc chi thể, thắng được sức cản trở vừa phải ở bên ngoài

Bậc 5: Cơ co hoàn toàn bình thường, thực hiện được tầm hoạt động, thắng được trọng lực chi thể, thắng được sức cản mạnh bên ngoài

Hạn chế của thử cơ:

Khi bị tổn thương ở neuron vận động cao như bại não, liệt trung ương; khi tổn thương tủy, liệt nửa người do thay đổi trương lực cơ nên có khi liệt hoàn toàn, người thử tưởng nhầm bệnh nhân còn có sự co cơ ở bậc 0 và bậc 1

Ngoài ra sự chính xác còn phụ thuộc vào kiến thức, kinh nghiệm của người thử và sự hợp tác của người bệnh

Trong chuyên khoa vật lý trị liệu và phục hồi chức năng, thử cơ là một phương pháp lượng giá chức năng quan trọng vì tính thực tiễn, hệ thống và khách quan, ít tốn kém cho người bệnh, có thể thực hiện ở bất cứ bệnh phòng và phòng khám nào mà không phải máy móc nào cũng làm được và chính xác.